Σάββατο 17 Οκτωβρίου 2009

Αναρριχήσεις

Ένα μεγάλο κομμάτι της ζωής μας προσδιορίζεται από τους στόχους που βάζουμε, είτε τους κατορθώνουμε είτε όχι. Και στις δύο περιπτώσεις υπάρχει αντίκτυπο. Το κείμενο αυτό το ονόμασα "αναρριχήσεις" γιατί το να φτάσουμε τον οποιοδήποτε στόχο που ορίζουμε ξεκινάμε να ανεβαίνουμε ένα βουνό δοκιμασιών και εμπειριών προκειμένου να αποδειχθούμε ικανοί ή όχι για την επιτυχία. Από τη στιγμή, όμως, που θα πάρουμε την απόφαση να αρχίσουμε να αναρριχούμαστε το βουνό μας, ανεξαρτήτου ύψους και δυσκολίας, μπαίνει στο προσκήνιο και η πιθανότητα της πτώσης, χωρίς αυτή όμως να συνεπάγεται απαραίτητα με αποτυχία. Προσωπικά την εκλαμβάνω ως μια απλή καθυστέρηση. Πτώση βέβαια μπορεί να χαρακτηριστεί και η κατάληξη, ο εγκλωβισμός μας σε κάποια κατάσταση. Όπως και να έχει, σίγουρα δε μας είναι ευχάριστη.
Σίγουρα δεν μπορούμε να απαιτήσουμε από τον εαυτό μας και από τις ικανότητες μας εξ’ αρχής να είμαστε αλάνθαστοι. Και αν κάποιος το έχει έτσι στο μυαλό του σίγουρα δεν έχει ώριμη άποψη για την πραγματικότητα, και όχι μόνο αυτό . άμα θεωρεί ότι είναι αλάνθαστος πιθανότατα δε ζητάει βοήθεια. Τότε είναι που αυξάνει τις πιθανότητες λάθους και το χειρότερο είναι το ότι δεν μπορεί να τα αντιληφθεί, επομένως δε μαθαίνει από αυτά. Τα λάθη, που κάνουμε στη ζωή μας, όσο κι αν μας δυσκολεύουν, μας είναι πολύ χρήσιμα, ακόμα κι αν κάτι τέτοιο φαντάζει οξύμωρο.
Ας το δούμε από μια άλλη οπτική γωνία. Σίγουρα υπάρχουν στη ζωή όλων μας άνθρωποι οι οποίοι μας υποδεικνύουν τι είναι σωστό και τι είναι λάθος, ακόμα κι αφού μεγαλώσουμε. Θεωρητικά, λοιπόν, γνωρίζουμε το τι πρέπει να προσέξουμε και να αποφύγουμε. Θεωρητικά όμως. Δεν έχουμε απόδειξη για το ό,τι μας έχουν πει, ή ακόμα για το τι έχουμε υποθέσει από μόνοι μας. Αν φοβηθούμε να πάρουμε το ρίσκο, η ιστορία τελειώνει εκεί. Αν όμως αποφασίσουμε να προχωρήσουμε όπως είχαμε σχεδιάσει αρχικά, υπάρχουν δύο περιπτώσεις: Πρώτον, να είχε δίκιο εκείνος που μας συμβούλεψε, δηλαδή όντως να μην έπρεπε να πράξουμε έτσι. Αντιθέτως όμως, η άλλη πιθανότητα είναι να αποδειχθούμε εμείς σωστοί, να τα καταφέρουμε, άρα να δικαιωθούμε. Και οι δύο περιπτώσεις αν και αντίθετες, έχουν κοινό παρονομαστή. Ό,τι κι αν μάθαμε το μάθαμε βιωματικά. Το είδαμε στην πράξη το αποτέλεσμα και δεν μείναμε στην υπόθεση. Αν κάναμε λάθος, την επόμενη φορά θα θυμόμαστε την προηγούμενη αποτυχία και είτε δε θα κάνουμε το ίδιο είτε θα προσέξουμε περισσότερο. Αν πάλι τα καταφέραμε στην επόμενη προσπάθεια θα έχουμε σίγουρα περισσότερη αυτοπεποίθηση. Το σημαντικό είναι ότι έχουμε αποδείξεις. Ό,τι μαθαίνουμε μέσα από τις εμπειρίες μας είναι αναμφίβολα τα πιο αποτελεσματικά μαθήματα.
Για να επανέλθουμε στην αξία των αποτυχιών στη ζωή μας, θα πω το εξής: δε θα υπήρχε εξέλιξη αν κάποιοι, κάποτε δεν κάνανε λάθος. Γιατί αυτό; Γιατί τα λάθη μας ωθούν να βρούμε κάτι άλλο, κάτι πιο αποτελεσματικό, κάτι καλύτερο. Πόσες φορές έχουμε ακούσει ότι κάτι ανακαλύφθηκε "κατά λάθος". Αν όλα γινόντουσαν σωστά θα μέναμε στάσιμοι. Αν για παράδειγμα δεν πληγωνόμασταν ποτέ, δε θα ωριμάζαμε. Θα μέναμε αυτό που λέμε "αθώοι" κάτι το οποίο θα το εκμεταλλευόντουσαν κάποιοι αργότερα. Δε θα είχαμε την εμπειρία της απογοήτευσης, άρα δε θα υπολογίζαμε στο ότι υφίσταται και θα δρούσαμε πάντα με την εντύπωση ότι όλα είναι όπως φαίνονται, κάτι το οποίο γνωρίζουμε ήδη πολύ καλά ότι δεν ισχύει.
Η πτώση πέραν της ιδιότητάς της να μας πληγώνει και να μας απογοητεύει, έχει και άλλο ένα χαρακτηριστικό. Μας επαγρυπνεί! Το ότι πέσαμε, εκτός των άλλων μπορεί να οφείλεται και σε έλλειψη προσοχής και συγκέντρωσης στο στόχο. Κάπου σκοντάψαμε. Η πτώση λοιπόν, μας τραντάζει και μας επαναφέρει στην πραγματικότητα. Και τότε έχουμε ξανά την ευκαιρία να προσπαθήσουμε από την αρχή, έχοντας όμως την εμπειρία της αποτυχίας, άρα όχι μόνο θα είμαστε πιο προσεκτικοί, αλλά θα γνωρίζουμε και τα μυστικά του δρόμου, θα μπορέσουμε αν όχι να αλλάξουμε, να βελτιώσουμε κάποια πράγματα, οπότε και το νέο πια αποτέλεσμα θα είναι καλύτερο από ό,τι θα ήταν. Γιατί στο κάτω κάτω, όλα γίνονται για κάποιο λόγο, όλα έχουν κάποιο σκοπό. Μπορεί να μην πέσαμε από απροσεξία, αλλά μόνο και μόνο για να συναντήσουμε στην εκκίνηση εκείνον τον άνθρωπο ο οποίος θα αποδειχθεί σημείο αναφοράς και θα μας μάθει πολλά στην υπόλοιπη πορεία μας. Αν δεν είχαμε γυρίσει στην αρχή, δε θα τον συναντούσαμε ποτέ. Γιατί να μην το δούμε από τη θετική του πλευρά;
Μετά όμως από όλα αυτά έρχεται το πώς αντιμετωπίζουμε μια τέτοια κατάσταση, μία κατάσταση αποτυχίας. Και φυσικά κατά πόσο την αποδεχόμαστε. Σίγουρα και φυσιολογικά δε μας είναι ευχάριστο. Νιώθουμε πολύ έντονα την απογοήτευση και την απελπισία για το γεγονός ότι οτιδήποτε είχαμε καταφέρει μέχρι στιγμής χάθηκε. Πιστεύουμε ότι δεν θα έχουμε ξανά τη δύναμη και τον ενθουσιασμό για να το κάνουμε από την αρχή. Φοβόμαστε την επόμενη πιθανή αποτυχία, οπότε συνήθως αποφασίζουμε να μείνουμε αδρανείς. Το μόνο που θέλουμε εκείνη τη στιγμή είναι να βολευτούμε με το "όπως ήρθαν τα πράγματα" και να συνεχίσουμε τη ζωή μας με τα λιγότερα δυνατά ρίσκα προκειμένου να μειώσουμε τις πιθανότητες του να αντιμετωπίσουμε μία ακόμη ήττα. Πολλές φορές επίσης, από εγωισμό, τείνουμε να μειώνουμε τη σημαντικότητα του χαμένου μας στόχου γιατί δεν μπορούμε να το δεχτούμε, να το ανεχτούμε το ότι χάσαμε και να διατυμπανίζουμε ότι καλύτερα που ήρθαν έτσι τα πράγματα. Πάντα όμως, βαθιά μέσα μας θα ξέρουμε ότι δεν είναι όπως το προβάλλουμε.
Τέτοια γεγονότα, συνήθως, μας καθιστούν ευθυνόφοβος. Το ότι λέμε παντού δικαιολογίες σημαίνει ότι ξέρουμε καλύτερα από όλους ότι κάναμε λάθος και ότι φταίμε, αλλά είμαστε δειλή, να το πω κι έτσι, για να το παραδεχτούμε ακόμα και στον εαυτό μας. Με αυτή την αντιμετώπιση κοροϊδεύουμε πρώτα από όλους και ίσως μόνο τον εαυτό μας. Γιατί τελικά το βράδυ εμείς και η συνείδησή μας θα κουβεντιάζουμε. Κανείς δε θα ασχοληθεί παραπάνω. Εμείς αποτύχαμε, εμάς καίει και εμείς θα κληθούμε να πράξουμε ή όχι. Κανείς άλλος. Όχι όμως από κακία – τουλάχιστον όχι πάντα – αλλά γιατί εκείνοι έχουν να ασχοληθούν με τις δικές τους αποτυχίες.
Με το αναθεματίζουμε την ώρα και τη στιγμή που πέσαμε δε θα ξαναφτάσουμε εκεί που ήμασταν ως δια μαγείας και χαίνουμε και πολύτιμο χρόνο δράσης. Με το να κλαιγόμαστε, από την άλλη, το μόνο που κάνουμε είναι με έναν πολύ φτηνό τρόπο να γινόμαστε αξιολύπητοι και να ζητιανεύουμε την συμπαράσταση των άλλων. Πού πήγε η αξιοπρέπειά μας; γιατί δεχόμαστε να μας λυπούνται; και το χειρότερο είναι ότι όταν κοιτάμε τον καθρέφτη, υποσυνείδητα, λυπόμαστε κι εμείς τον ίδιο μας τον εαυτό. Δεν έχουμε όμως το θάρρος να τον αντιμετωπίσουμε. Ναι, αλλά πως τότε ζητάμε από τους άλλους να το κάνουνε για εμάς; Και κάτι ακόμα . το ότι προβάλλουμε κάτι υπερβολικά, είτε καλό είτε κακό, προδίδει μεγάλη μοναξιά. Μήπως τελικά δεν έχουμε δίπλα μας όσους νομίζουμε; Δεν είναι τυχαίο το ότι αναζητάμε τη συμπαράσταση και τη λύπηση. Το κάνουμε για να ασχοληθεί κάποιος μαζί μας. Ναι, αλλά αυτό σημαίνει πως δεν υπάρχει κάποιος να ενδιαφερθεί από μόνος του.
Ας το πάρουμε όμως από την αρχή. Όλα τα προβλήματα έχουν τη λύση τους, αρκεί να καταφέρεις να βρεις τη ρίζα τους. Με λίγα λόγια από το να κατηγορούμε θεούς και δαίμονες για την παρούσα κατάσταση, μπορούμε απλά να ανακαλύψουμε τι την προκάλεσε. Για να γίνει αυτό θα πρέπει να πάμε στην αρχή της πορείας μας και να δούμε καρέ καρέ τις κινήσεις, τις σκέψεις, τις ευκαιρίες που χάσαμε ή που εκμεταλλευτήκαμε και πώς, τους ανθρώπους που ήταν δίπλα μας ή εναντίον μας. Όλα. Να δούμε τις εναλλακτικές που είχαμε, να εντοπίσουμε τις παγίδες και να βρούμε σε ποια πέσαμε. Πέσαμε στην παγίδα, αυτό είναι σίγουρο. Γιατί όμως; Τι έφταιξε; Πέσαμε από απροσεξία, από λανθασμένη αντίληψη της κατάστασης; Πέσαμε ‘η μήπως μας σπρώξανε; Κι να είναι έτσι, ποιος και γιατί; Πώς τα κατάφερε; Σε ποια αδυναμία μας στηρίχτηκε; Μας ξεγέλασε ή μήπως τελικά το επιτρέψαμε εμείς; Τι ακριβώς έγινε; Τόσα πολλά ερωτήματα. Μέσα από αυτά όμως θα βρούμε την απάντηση-λύση.
Θέλουμε όσο τίποτα να ξαναπροσπαθήσουμε αλλά δεν το κάνουμε, δε θα συμπεριλάβω την περίπτωση της αδιαφορίας-τεμπελιάς γιατί συνήθως είναι τελειωμένες περιπτώσεις. Κάποιοι λοιπόν φοβούνται. Λάθος. Το μόνο πράγμα που θα έπρεπε να φοβόμαστε είναι το ίδιο το συναίσθημα του φόβο. Μας παραλύει. Άλλοι επίσης, δεν έχουν το κουράγιο να περάσουν και για άλλη μια φορά τα ίδια. Μα δε θα είναι τα ίδια. Τίποτα δεν πήγε χαμένο. Η εμπειρία της προηγουμένης προσπάθειας παραμένει αναλλοίωτη και όχι μόνο αυτό, αλλά λειτουργεί και σαν χάρτης στη νέα μας αρχή. Τώρα μάλιστα θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε για άλλη μια φορά μέρη που αγαπήσαμε και καταστάσεις που αναγκαστήκαμε να εγκαταλείψουμε στο όνομα της εξέλιξης. Ας σκεφτούμε για λίγο πώς νιώθαμε μέχρι πριν πέσουμε. Θα θέλαμε σίγουρα να το ξανανιώσουμε. Γιατί λοιπόν, να μη δώσουμε για άλλη μια φορά στον εαυτό μας την ευκαιρία αυτής της εμπειρίας, και όχι μόνο. Ο στόχος μας είναι πιο ψηλά από εκεί που είχαμε φτάσει! Έχουμε πολύ δρόμο ακόμα. Τι περιμένουμε;
Και μόνο που θα τα σκεφτούμε αυτά, θα γεμίσουμε ενέργεια και γιατί όχι και πείσμα. Δε γίνεται να χάσουμε. Τουλάχιστον όχι από την πρώτη αποτυχία. Ο στόχος μας είναι ακόμα εκεί και μας περιμένει. Τι κι αν αργήσουμε να φτάσουμε-συγκριτικά με το αρχικό πλάνο ή και τους άλλους; Ο Πολεμιστής αντί να νιώθει ενοχές που χρειάστηκε πολύ καιρό για να φτάσει, χαίρεται γνωρίζοντας πως επιτέλους έφτασε! Και γι’ αυτό είναι Πολεμιστής . επειδή τα πέρασε όλα αυτά και δεν έχασε την ελπίδα να γίνει καλύτερος απ’ ό,τι ήταν. Γιατί κάνει λάθη. Γιατί αναρωτιέται. Γιατί αναζητά ένα νόημα και σίγουρα θα το βρει! Κι εσύ όμως Πολεμιστής είσαι, απλά δεν το έχεις καταλάβει ακόμα.
Μην περιμένεις την κατάλληλη χρονική στιγμή για να δράσεις. Μόλις πέρασε. Ευκαιρίες δε μας παρουσιάζει μόνο το μονοπάτι μας κι οι γύρω μας. Πολλές φορές καλούμαστε εμείς οι ίδιοι να δώσουμε άλλη μια ευκαιρία στον εαυτό μας. Τον στόχο τον ονειρευτήκαμε πολλές φορές και μόνο εμείς μπορούμε να ξέρουμε το πόσο μας στοίχισε αυτό. Δεν είναι κρίμα να μη του δώσουμε την ευκαιρία να γίνει πραγματικότητα; Αρκεί να σκεφτούμε «Ποιος άνθρωπος θέλω να γίνω ποιος άνθρωπος θέλω να είμαι»; Δεν νομίζω η απάντηση να είναι να μείνουμε εκείνο το πληγωμένο ανθρωπάκι που αποφάσισε να βολευτεί σε μια μίζερη πραγματικότητα που απλά παρατηρεί τους άλλους να ανεβαίνουν. Τώρα πέσαμε από τα μισά ή ακόμα και πιο χαμηλά . μια πτώση από τον τρίτο όροφο επιφέρει την ίδια ζημιά με μία από τον εκατοστό. Αν είναι να πέσουμε (τελειωτικά) θα είναι από ψηλά, από πολύ ψηλά.
Ξεκινήσαμε από τους πρόποδες και θα καταλήξουμε στην κορυφή με ψηλά το κεφάλι, παρά τις πληγές και τα σημάδια που μας άφησε το ταξίδι. Θα πάρουμε μια βαθιά ανάσα και θα απολαύσουμε τη θέα, κι αυτή η εικόνα θα είναι αρκετή να μας γεμίσει ικανοποίηση και υπερηφάνεια για τον εαυτό μας. Μπορεί βέβαια να ανακαλύψουμε ότι θα μπορούσαμε να είχαμε κερδίσει αυτό που θέλαμε πολύ νωρίτερα ή ότι τελικά, τα είχαμε ήδη καταφέρει απλά δεν το είχαμε καταλάβει. Δεν έχει σημασία. Ο πραγματικός Θησαυρός, ο υπέρτατος Στόχος είναι μέσα μας. Και τώρα που τα καταφέραμε, ας πέσουμε...! Δεν έχει σημασία πια! Τα καταφέραμε κι αυτό δεν αλλάζει. Και ακόμα κι αν δεν ήταν τόσο σημαντικό όσο νομίζαμε, πάλι δεν πειράζει. Τουλάχιστον έχουμε τη θέα. Δεν άξιζε τον κόπο;